Szczegóły

Opublikowano: 27 czerwiec 2015

Odsłony: 8989

Łukasz Lubicz-Łapiński

Drobna szlachta województwa podlaskiego

Drobna szlachta podlaska to bardzo specyficzna grupa społeczna, jakże licznie występująca w tym województwie. Do tej pory nie doczekała się jeszcze szczegółowego opracowania. Zaścianki szlacheckie rozciągały się od Rajgrodu w północnej części województwa, aż do Drohiczyna - stolicy Podlasia. Nikt jednak nie znał ich liczby, ani też nazwisk zamieszkujących je "braci". Herbarze spisywane na przestrzeni trzech ostatnich wieków pomijają znaczną część podlaskich rodzin. Najdrobniejsze gniazda szlacheckie, położone w gęstych puszczach, czy też w okolicach licznych "bagien i piasków" podlaskich, żyjąc własnym rytmem od stuleci, odchodziły w niepamięć. Chcąc uchronić nasze dziedzictwo przed mrokami historii opracowałem spis szlachty podlaskiej wraz z ich zaściankami.

Spis szlachty powstał na podstawie XVII wiecznych źródeł skarbowych - spisów podatku pogłównego z lat 1662-76. Sądzę, że charakter źródła nie pozwala na pominięcie najmniejszej nawet rodziny szlacheckiej. Zachowano oryginalną ortografię, a układ spisu jest alfabetyczny według nazwisk. Część miejscowości być może dziś już nie istnieje.

Przy lokalizacji rodów podaję: nazwę zaścianków, które rodzina zamieszkiwała, parafię, w której były położone oraz nazwę ziemi jako większej jednostki administracyjnej. Zrezygnowałem z podawania powiatów, gdyż w ziemi bielskiej były tylko trzy, a w pozostałych - drohickiej i mielnickiej po jednym, pokrywającym się z granicami ziemi. Przy większej ilości zaścianków należących do rodu podaję tylko pięć wybranych. Nie zamieszczałem również herbów, gdyż trudno było mi ustalić je dla dużej części okolicznej szlachty.

(mój dopisek: w tabeli na początku zamieściłem parafię Sokoły oraz inne parafie mnie interesujące. Pełny spis szlachty opracowany przez Pana Łukasza Lubicza-Łapińskiego znajduje się w części CAŁA  LISTA. - J.Perkowski)

Spis szlachty woj. podlaskiego

======================== C A Ł A    L I S T A ===================================

• Ancuta  - bielska Rusków Ancuty
• Babiński - bielska Tykocin Babino
• Bagieński -  bielska Topczewo Bagieńskie
• Bagieński - bielska Tykocin Bagienki
• Bajkowski - bielska Trzcianne Bajki: Stare, Zalesie
• Bańkowski - bielska Rusków Bańki
• Białosuknia - bielska Goniądz Białosuknie
• Bieleński - drohicka Rozbity Kamień Bielony: Borysy, Łyzaki, Wąsy
• Biernacki - mielnicka Łosice Biernaty: Świerbły, Plosodrza, Rudnik, Stare
• Biszewski - drohicka Dziatkowice Biszewo
• Bloch - drohicka Kossowo Blochy
• Błoński - drohicka Kożuchów Błonie: Kusie, Małe, Wielkie
• Bogusz - bielska Topczewo Bogusze
• Boguszewski - drohicka Perlejewo Bogusze
• Bolesta - bielska Rusków Bolesty
• Bolesta - mielnicka Hadynów Bolesty
• Boratyński - mielnicka Siemiatycze Boratyniec
• Borowski - bielska Suraż Borowskie: Cibory, Nowe, Olki, Wypychy, Żaczki
• Borychowski - drohicka Wyrozęby Borychowo
• Borzym - drohicka Ostrożany Borzymy
• Brodacki - drohicka Kożuchów Brodace
• Bruszewski - bielska Sokoły Bruszewo
• Brzeziński - bielska Rusków Brzeziny
• Brzozowski - bielska Poświątne Brzozowo: Korabie, Antonie, Stare, Chrzczony, i in.
• Brzózka - bielska Wysokie Maz. Brzózki: Gromki, Stare, Tatary, Brzezińskie i in.
• Buczyński - drohicka Skibniewo Buczyno
• Budlewski - bielska Topczewo Budlewo
• Bujalski - drohicka Niecieca Bujały: Gniewosze, Mikosy
• Bujno - bielska Sokoły Bujny
• Bujno - drohicka Drohiczyn Bujny
• Bukowski - bielska Rajgród Bukowo
• Chechłowski - drohicka Perlejewo Chechłowo
• Chibowski - mielnicka Sarnaki Chibowo
• Chodorowski - bielska Suraż Chodory
• Choiński - bielska Kulesze Chojane: Bączki, Pawłowięta, Piecki, Stare
• Chojnowski - bielska Trzcianne Chojnowo
• Chrabołowski - bielska Knyszyn Chraboły
• Chrołowski - drohicka Drohiczyn Chrołowicze
• Ciszewski - bielska Rajgród Ciszewo
• Czaczkowski - bielska Suraż Czaczki: Wielkie i Małe
• Czajkowski - bielska Kobylin Borz. Czajki: Stare i Andrale
• Czapski - drohicka Skrzyszew Czaple Obrąpałki, Skrzyszew
• Czarkowski - drohicka Perlejewo Czarkówka: Bystre, Rolimy
• Czarnocki - drohicka Paprotna Czarnoty
• Czarnowski - bielska Kulesze Czarnowo Byki
• Dankowski - bielska Kobylin Borz. Kapice Stare
• Dąbrowski - drohicka Dąbrowa Dąbrowa: Cherubiny, Dzięciel, Kaski, Moczydły, i in.
• Dłuski - drohicka Kossowo Długie: Grzymki, Wólka Nadbużna
• Dmowski - drohicka Rozbity Kamień Dmochy: Reki, Rogale, Rozumy
• Dobkowski - bielska Tykocin Dobki
• Dobrogowski - drohicka Dziatkowice Dobrogoszcz
• Domanowski - bielska Domanowo Domanowo
• Drągowski - bielska Sokoły Drągi
• Drozdowski - bielska Suraż Drozdy
• Dworakowski - bielska Sokoły Dworaki: Pikaty, Staśki, Orawka
• Dybowski - drohicka Skibniewo Dybowo
• Dziekoński - bielska Trzcianne Dziekonie
• Dzierżek - bielska Poświątne Dzierżki: Janowięta, Marcinowięta
• Falkowski - bielska Topczewo Falki: Godziemby, Filipy, Stare
• Falkowski - bielska Sokoły Falki Godziemby
• Faszczewski - bielska Sokoły Faszcze
• Frankowski - bielska Kobylin Borz. Franki: Dąbrowa, Piaski
• Garbowski - bielska Kobylin Borz. Garbowo: Nowe, Stare
• Gąssowski - bielska Płonka Gąssówka: Skwarki, Osse
•                                   Suraż Gąssówka: Olexino, Stara, Wazbuty
• Gierałtowski - bielska Dąbrówka Gierałty: Nowe, Stare
• Głuchowski - drohicka Mordy Głuchowek
• Gołaszewski - bielska Kulesze Gołasze: Puszcza, Dąb
• Gołębiewski - bielska Poświątne Gołębie
• Grochowski - bielska Poświątne Grochy: Niemierzęta, Stare
• Górka - bielska Kulesze Górki Gołasze
• Górski - drohicka Przesmyki Górki
• Grądzki - drohicka Kossowo Grądy
• Grodzki - bielska Kulesze Grodzkie: Nowe, Stare, Szczepanowięta
• Grzybowski - drohicka Siemiatycze Grzyby
• Grzymała - drohicka Skibniewo Grzymały
• Harbaszewski - drohicka Śledzianów Harbasy
• Hermanowski - bielska Tykocin Hermany
• Horodyński - bielska Niewodnica Horodniany
• Hryniewicki - bielska Rusków Hryniewicze: Wielkie, Zadnie
• Idźkowski - bielska Sokoły Idźki: Młynowięta, Średnie, Wykno
• Jabłonowski - bielska Płonka Jabłonowo: Kąty, Niedziałki, Wypychy
• Jabłoński - drohicka Jabłonka Jabłonka: Kościelna, Świerczewo
• Jabłoński - bielska Jabłoń Kość. Jabłoń: Kościelna, Samsony, Markowięta, Rykacze
• Jakubowski - mielnicka ? Jakubowice: Stare, Skolimowo
• Jamiołkowski - bielska Sokoły Jamiołki: Godziemby, Kowale, Piotrowięta, Rawki, i in.
• Jaruzelski - drohicka Mokobody Jaruzele
• Jaszczołt - drohicka Ostrożany Jaszczołty
• Jaworowski - bielska Dobrzyniewo Jaworówka
• Kaczyński - drohicka Dąbrowa Kaczyno Herbasy
• Kadłubowski - bielska Rusków Kadłubówka
• Kalicki - drohicka Przesmyki Kaliski
• Kalinowski - bielska Kulesze Kalinowo
• Kamieński - bielska Poświątne Kamieńskie: Jaśki, Ocioski, Wiktory
• Kamieński - drohicka Przesmyki Kamionka: Czabaje, Lacka, Wańki
• Kapica - bielska Kobylin Borz. Kapice: Stare, Lipniki
• Karwowski - bielska Rajgród Karwowo
• Kierzkowski - bielska Kobylin Borz. Kierzki
• Kierznowski - bielska Rusków Kierznowo
• Kisieliński - drohicka Suchożebry Kiszelany
• Klepacki - drohicka Ostrożany Klepacze
• Kleszczewski - bielska Rajgród Łazarze Kleszcze
• Kłopotowski - drohicka Drohiczyn Kłopoty: Piotry, Staszowięta, Waski
• Kłopotowski - drohicka Dziatkowice Kłopoty Bańki
• Kłoskowski - bielska Kobylin Borz. Kłoski: Młynowięta, Świgonie
• Koboska - bielska Domanowo Koboski
• Kobylański - drohicka Paprotna Kobylany: Kozy, Skorupki
• Kobyliński - bielska Kobylin Borz. Kobylin: Borzymy, Cieszymy, Kuleszki, Pieniążki
• Koc - drohicka Winna Koce: Basie, Borowe, Piskuły, Schaby, Stare
• Koćmier - bielska Jabłoń Kość. Koćmiery
• Topczewo - Koćmiery Wypychy
• Koczerha - drohicka Drohiczyn Koczerhy
• Koryciński - drohicka Przesmyki Koryciany
• Korzeniowski - drohicka Drohiczyn Korzeniówka
• Kosieradzki - drohicka Rozbity Kamień Kosierady
• Kosiński - drohicka Perlejewo Kosianka: Boruty, Stara
• Kosk - drohicka Ostrożany Koski: Wypychy, Stare
• Kossowski - drohicka ? Kossowo
• Kostro - bielska Wyszonki Kostry: Litwa, Noski, Podsędkowięta, Świejki
• Kożuchowski - drohicka Kożuchów Kożuchowo Wielkie
• Krakówka - drohicka Ostrożany Krakówka
• Kramkowski - bielska Goniądz Kramkówka Wielka
• Krasnodębski - drohicka Kożuchów  (mój dopisek; wg Pana Jacka Krasnodębskiego Kożuchówek) Krasnodęby Rafały                                                                                         
• Krasnodębski drohicka Sokołów Krasnodęby: Kasiny, Spytki  (mój dopisek; według Pana Jacka Krasnodębskiego powinno być Kasny, Sypytki)
• Krasowski - drohicka Siemiatycze Krasowice
• Krassowski - bielska Domanowo Krassowo: Czestki, Wielkie
• Krassowski - drohicka Rozbity Kamień Krassów
• Kropiewnicki - bielska Kobylin Borz. Kropiewnica: Gajki, Kiernozki, Racibory
• Krupicki - drohicka ? Krupice
• Kruszewski - bielska Sokoły Kruszewo: Brodowo, Głąby, Wypychy
• Kryński - drohicka Ostrożany Krynki: Jarki, Sobole
•                                 Paprotna Krynki Rogale
•                                 Pobikrowy Krynki: Borowe, Jarki, Białokunki
• Księżopolski - drohicka Rozbity Kamień Księżopole Komory
• Kuczyński - bielska Trzcianne Kuczyno Bogdance
• Kuczyński - drohicka Kuczyn Kuczyno: Gródek, Wielkie
• Kudelski - drohicka Rozbity Kamień Kudelczyn
• Kukawski - drohicka Przesmyki Kukawki
• Kukowski - bielska Rajgród Kukowo
• Kulesza - bielska Kulesze Kulesze: Niziołki, Podlipne, Podwace, Wykno
•                              Trzcianne - Kulesze
•                              Tykocin Kulesze Chobotki
• Kuligowski - bielska Rajgród Kuligi
• Kulikowski - bielska Dobrzyniewo Kulikówka Saciły
• Kunat - drohicka Wyrozęby Wyrozęby Kunaty
• Kurzyna - bielska Kobylin Borz. Kurzyny
• Lachowski - drohicka Ostrożany Lachówka
• Lenczewski  -bielska Dobrzyniewo Lencze Samotyje
• Leszczyński - bielska Suraż Leśna
• Leszczyński - drohicka Perlejewo Leszczka
• Leśniewski - bielska Kobylin Borz. Leśniewo Niedźwiedź
• Lipiński - drohicka Przesmyki Lipiny
• Lipiński - mielnicka Sarnaki Lipny
• Lisiecki - drohicka Skrzyszew Liski
• Lubowicki - drohicka Kuczyn Lubowicze: Bycze, Kąty
• Lubowicki - drohicka Ostrożany Lubowicze
• Łapiński - bielska Suraż Łapy: Dębowina, Szołajdy, Goździki, Wity, Zięciuki, i in.
• Łazowski - drohicka Kossowo Łazów
• Łęczycki - drohicka Przesmyki Łęczycka
• Łopieński - bielska Domanowo Łopienie: Szelągi, Pamięciaki, Jeże, Zyski
• Łopuski - drohicka Ostrożany Łopusze
• Łoza - drohicka Paprotna Łozy
• Łuczaj - bielska Wyszki Łuczaje
• Łuniewski - drohicka Kuczyn Łuniewo: Szczubły, Wielkie
• Łupiński - bielska Płonka Łupianka: Stara, Nowa
• Magnuszewski - bielska Trzcianne Magnusze
• Maleszewski - drohicka Kossowo Maleszewa
• Malewica - mielnicka ? Malewice
• Malinowski - bielska Rusków Malinowo: Kalnica, Żółtki
• Malinowski - drohicka Dziatkowice Malinowo
• Markowski - bielska Domanowo Markowo: Wielkie, Wólka
• Męczyński - drohicka Mokobody Męczyn
• Mężeński - mielnicka Rusków Mężenin
• Mieński - bielska Domanowo Mień
• Mierzwiński - bielska Topczewo Mierzwino: Bartki, Stare
• Milewski - bielska Kobylin Borz. Milewo: Zabielne, Leśne, Żółtki
• Milewski - bielska Trzcianne Milewo
• Miłkowski - drohicka Drohiczyn Miłkowice: Paszki, Janki, Stawki
• Mioduszewski - drohicka Jabłonka Miodusy: Stok, Michałowięta
• Mioduszewski - drohicka Perlejewo Miodusy: Dworaki, Junochy, Pokrzywne
• Mistalewski - drohicka Jabłonka Mistale
• Moczulski - drohicka Perlejewo Moczydły: Pydaje, Pszczółki, Stare
• Moczydłowski - bielska Dąbrówka Moczydły
• Mogilnicki - drohicka Skrzyszew Mogilnica
• Mojkowski - bielska Kobylin Borz. Mojki
• Moniuszko - bielska Dolistowo Moniuszki
• Mońko - bielska Goniądz Mońki
• Morszkowski - drohicka Jabłonna Morszków
• Morze - drohicka Ostrożany Morze
• Mościcki - bielska Kulesze Mościckie
• Mościcki - drohicka ? Wólka Mościcka
• Mroczek - bielska Trzcianne Mroczki
• Mystkowski - bielska Dąbrówka Mystki Rzym
• Nagórka - bielska Wyszonki Nagórki
• Nieciecki - bielska Tykocin Nieciece
• Niemierka - drohicka Jabłonna Niemierki
• Niemyjski - drohicka Winna Niemyje: Jarmułty, Siudy, Stare, Zebki
• Niewiadomski - drohicka Niecieca Niewiadoma
• Niewiarowski - bielska Trzcianne Niewiarowo
• Niewiarowski - drohicka Ostrożany Niewierowo: Przypki, Sochy
• Niwiński - bielska Rusków Niwino: Popławy, Stare
• Niwiński - bielska Wyszki Niwino: Borowe, Leśne
• Nowosielski - mielnicka Łosice Nowosielec
• Olędzki - bielska Topczewo Olędzkie
• Olędzki - drohicka Przesmyki Olędy
• Olszański - bielska Rusków Olszanka Rybałty
• Olszewski - bielska Rusków Olszewo
• Olszewski - bielska Topczewo Olszewo, Olszewko
• Olszewski - drohicka ? Olszewo
• Ołdakowski - bielska Goniądz Ołdaki
• Osiński - drohicka Mokobody Osiny: Stare, Nowe
• Osmólski - drohicka Dziatkowice Osmola
• Ostrowski - drohicka Skrzyszew Ostrowiec
• Ozepowski - drohicka Siemiatycze Ozepy
• Pacoski - drohicka Rozbity Kamień Pacoski: Małe, Wielkie
• Paderewski - drohicka Ceranów Paderewek
• Paderewski - drohicka Zembrów Paderewo Wielkie
• Pajewski - bielska Tykocin Pajewo
• Papiński - drohicka Paprotna Papy
• Papliński - drohicka Węgrów Paplin
• Paprocki - drohicka Paprotna Paprotna, Podawce
• Perkowski - bielska Sokoły Perki: Bujenki, Franki, Lachy, Mazowsze, i in.
• Pęza - bielska Sokoły Pęze
• Pieczyski - drohicka Perlejewo Pieczyski
• Piekutowski - bielska Domanowo Piekuty Nowe
• Pieńczykowski - bielska Rajgród Pieńczykowo, Ciszewo
• Pieńkowski - drohicka Mokobody Pieńki
• Pierzchała - bielska Topczewo Pierzchały
• Pietrzykowski - bielska Rusków Pietrzykowo: Gołębie, Wyszki
• Piętka drohicka Kuczyn Piętki: Basie, Gręzki, Szeligi
• Piotraszko - bielska Domanowo Piotraszki
• Piotrowski - drohicka Dziatkowice Piotrowo: Krzywokoły, Trojany
• Pisanka - bielska Trzcianne Pisanki
• Piszczatowski - bielska Kobylin Borz. Piszczaty: Kończany, Piotrowięta
• Pluta - drohicka Paprotna Pluty
• Płonowski - drohicka Dołobów Płonowa
• Płoński - bielska Płonka Płonka: Strumianka, Kozły, Matyski, Kościelna
• Pniewski - drohicka Przesmyki Pniewiski
• Pobikrowski - drohicka Pobikrowy Pobikrowy
• Podniesiński - drohicka Suchożebry Podniesienie
• Pogorzelski - bielska Kobylin Borz. Pogorzałki
• Pogorzelski - drohicka Skibniewo Pogorzel
• Poletyło - bielska Rusków Poletyły
• Poniatowski - drohicka Perlejewo Poniaty Zagajne
• Poniatowski - drohicka Winna Poniaty Kosiorki
• Popławski - bielska Rusków Popławy
• Popławski - mielnicka Łosice Popławy
• Poroski - bielska Sokoły Porośl: Wojsławy, Głuchy, Grzywy
• Porzeziński - drohicka Pobikrowy Porzeziny: Gałki, Jelitki, Mędle
• Prostyński - drohicka Prostynia Prostynia
• Pruszeński - bielska Domanowo Pruszanka: Stara, Baranki
• Przesmycki - drohicka Przesmyki Przesmyki
• Przestrzelski - bielska Rajgród Przestrzele
• Przygodzki - drohicka Suchożebry Przygody
• Puchalski - drohicka Dołobów Puchały: Stare, Nowe
• Puchłowski - bielska Rusków Puchły
• Pułaski - bielska Dąbrówka Pułazie
• Putkowski - drohicka Drohiczyn Putkowice: Nadolne, Nagórne
• Raciborski - bielska Sokoły Racibory: Nowe, Stare
• Raczyński - drohicka Przesmyki Raczyno
• Radliński - mielnicka Hadynów Radlnia
• Radulski - bielska Tykocin Radule
• Radziszewski - drohicka Winna Radziszewo: Sienczuk, Stare
• Ratyński - drohicka Kossowo Ratyniec: Nowy, Stary
• Rawa - bielska Goniądz Stołuszcze Rawa
• Remiszewski - drohicka Kożuchów Remiszew Mały
• Remiszewski - drohicka Sokołów Remiszew Wielki
• Reszka - bielska Rajgród Reszki
• Roszkowski - bielska Płonka Roszki: Bieńki, Leśne, Trojanki, Włodki, Wodźki, Ziemaki
• Rozbicki - drohicka Rozbity Kamień Wantuchy, Wiechetki: Małe, Wielkie
• Rozwadowski - mielnicka Sarnaki Rozwadów
• Ruciński - drohicka Rozbity Kamień Ruciany
• Rutkowski - bielska Goniądz Rutkowskie
• Rybałtowski - drohicka Ostrożany Rybałty
• Rydzewski - bielska Rajgród Rydzewo
• Rytel - drohicka Ceranów Rytele: Suche, Wszołki
• Prostynia - Rytele Święckie
• Rząca - bielska Sokoły Rzące
• Rzepny - bielska Domanowo Rzepki
• Rzepnicki - bielska Rusków Rzepniewo
• Rzewuski - drohicka Przesmyki Rzewuski: Stare, Zawady
• Rzędzian - bielska Tykocin Rzędziany
• Sakowski - bielska Rusków Saki
• Sarnacki - mielnicka Sarnaki Sarnaki
• Sawicki - drohicka Paprotna Sawice Bronisze
• Sernos - bielska Turośń Kość. Sernosy
• Siekierka - drohicka ? Siekierki
• Sieklucki - drohicka Dziatkowice Siekluki
• Sikorski - bielska Kobylin Borz. Sikory: Bartyczki, Janowięta, Piotrowięta, i in.
• Sikorski - drohicka Rozbity Kamień Sikory: Blady, Wielkie
• Skibniewski - drohicka Skibniewo Skibniewo: Podawce, Kurcze, Sągole
• Skłodowski - bielska Domanowo Skłody: Przymusy, Stare
• Skolimowski - drohicka Mordy Skolimowo: Ptaszki, Rogoziec, Cierzpigrosz
• Skorupka - drohicka Kożuchów Skorupki
• Skup - drohicka Mokobody Skupie
• Smoniewski - drohicka Kożuchów Smoniewo
• Smorszczewski - drohicka Ostrożany Smorszczewo
• Smurło - drohicka Rudka Smurły
• Sobolewski - drohicka Kuczyn Sobolewo
• Sokołowski - bielska Sokoły Sokoły: Jaźwiny, Kościelne, Ruś
• Soseński - drohicka Mordy Sosenki Gajki
• Soseński - drohicka Suchożebry Sosna: Korabie, Kuczołki, Trojanki
• Spaliński - bielska Jabłoń Kość. Spały
• Srzednicki - bielska Wysokie Maz. Srzednica: Janowięta, Maćkowięta, Pawłowięta
• Stański - drohicka Suchożebry Stany
• Stawiercy - bielska Dąbrówka Stawiercie: Michałowięta, Podleśne
• Stelągowski - drohicka Kossowo Stelągi
• Strus - drohicka Kożuchów Strusy
• Suchożebrski - drohicka Suchożebry Suchożebry
• Szankowski - mielnicka Hadynów Szankowo
• Szawłowski - mielnicka Hadynów Szawły
• Szepietowski - bielska Dąbrówka Szepietowo: Janówka, Podleśne, Żaki, i in.
• Szorc - bielska Trzcianne Szorce
• Szymanowski - bielska Rajgród Szymany
• Szymborski - bielska Jabłoń Kość. Szymbory: Jakubowięta, Stare, Włodki
• Śliwowski - bielska Jabłoń Kość. Śliwowo
• Śnieciński - bielska Sokoły Noski Śnietne
• Średziński - bielska Suraż Srzedzińskie
• Świerzbieński - bielska Goniądz Świerzbienie
• Święcki - drohicka Dąbrowa Święcko: Strumiany, Wielkie
• Świnarski - drohicka Rozbity Kamień Świnary
• Tarkowski - drohicka Przesmyki Tarków: Mały, Wielki
• Tchórznicki - drohicka Jabłonna Tchórznica Wyszki
• Terlikowski - mielnicka Sarnaki Terlikowo
• Toczyłowski - bielska Rajgród Toczyłowo
• Toczyski - drohicka Jabłonna Toczyska: Chrome, Średnie
• Tołwiński - mielnicka Dziatkowice Tołwino
• Tomaszewski - bielska Suraż Łapy Łynki
• Topczewski -  bielska Topczewo Topczewo Moskwino
• Trębicki - drohicka Paprotna Trębice: Chadatki, Górne, Stare
• Truskolaski - bielska Sokoły Truskolasy: Lachy, Niwisko, Olszyna, Stare, Wola
• Truskowski - bielska Rusków Truski
• Trzciński - drohicka Kossowo Trzciniec: Mały, Wielki
• Trzeszczkow - bielska Topczewo Trzeszczkowo
• Twarowski - drohicka Perlejewo Twarogi: Lackie, Ruskie, Trąbnica
• Tyborowski - drohicka Jabłonka Tybory: Jezierza, Żochy, Olszewo, Trzcianka
• Uszeński - drohicka Kuczyn Usza
• Uszyński - bielska Jabłoń Kość. Uszyńskie
• Uziembło - drohicka Paprotna Uziembły
• Warpechowski - bielska Wyszki Warpechy: Nowe, Stare
• Wasilewski - drohicka Skrzyszew Wasilewo
• Wierciński - bielska Rusków Wiercienie
• Wierciński - drohicka Dziatkowice Wiercienie: Wielkie, Zabłocie
• Wierzbicki - drohicka Jabłonna Wierzbice: Gałki, Guzy, Strupki
• Wierzbicki - drohicka Paprotna Wierzbice Nagórne
• Wiński - drohicka Winna Winna
• Wiszowaty - bielska Trzcianne Wiszowate
• Włodek - drohicka Kożuchów Włodki
• Włostowski - bielska Dąbrówka Włosty
• Wnorowski - bielska Kobylin Borz. Wnory: Kuzele, Stare, Wandy, Wypychy, i in.
• Wojeński - bielska Rusków Wojence
• Wojewódzki - drohicka Sokołów Wojewódki: Górne, Panki
• Wojno - bielska Dąbrówka Wojny: Piecki, Pogorzel, Szuby
• Wojtkowski - drohicka Ciechanowiec Wojtkowice: Dady, Stare
• Wroczeński - bielska Dolistowo Wroczenie
• Wróblewski - bielska Kulesze Wróble
• Wrzosek - drohicka Miedzna Wrzoski
• Wyczółkowski - mielnicka Hadynów Wyczółki
• Wygonowski - drohicka Dziatkowice Wygonowo
• Wyrozębski - drohicka Wyrozęby Wyrozęby Podawce
• Wyrzykowski - mielnicka Wyrzyki
• Wyszkowski - bielska Wyszki Wyszki Kościelne
• Wyszomirski - drohicka Skibniewo Wyszomierz: Kuteski, Stary
• Wyszomirski - drohicka Suchożebry Wyszomierze
• Wyszyński - bielska Wyszonki Wyszonki: Nowe, Piechace, Rzepnica, Stare, Warele,
• Zajkowski - bielska Tykocin Zajki
• Zaleski - bielska Kobylin Borz. Zalesie Łabędzkie
• Zaleski - bielska Topczewo Zalesie
• Zaleski - bielska Trzcianne Zalesie Czokołdy
• Zaleski - bielska Tykocin Tatary Zalesie
• Zaleski - bielska Wyszonki Zalesie: Nowe, Stare
• Zaleski - drohicka Perlejewo Zale Wieś
• Zaleski - drohicka Przesmyki Zalesie
• Zaleski - drohicka Skrzyszew Zalesie
• Zarzecki - bielska Jabłoń Kość. Zarzeckie
• Zawadzki - bielska Rusków Zawady
• Zawadzki - drohicka Kossowo Zawady
• Zawadzki - drohicka Kożuchów Zawady
• Zdrodowski - bielska Poświątne Zdrody: Nowe, Stare
• Zdzychowski - drohicka Ostrożany Zdzychy
• Zemła - drohicka Mokobody Zemły
• Zieleznicki - drohicka Miedzna Zielezniki
• Zimnoch - bielska Suraż Zimnochy: Reki, Susły, Święchy
• Złotkowski - drohicka Kossowo Złotki
• Znosko - bielska Trzcianne Znoski
• Zrzobek - bielska Rajgród Zrzobki
• Żebrowski - drohicka Kuczyn Żebry: Małe, Wielkie
• Żera - drohicka Perlejewo Żery: Bystre, Pilaki
• Żochowski - bielska Domanowo Żochy: Nowe, Stare
• Żochowski - drohicka Kossowo Żochy
• Żółkowski - drohicka Skrzyszew Żółkwy
•  
• Data publikacji: 14 XII 2001
  Ostatnia aktualizacja: 11 IV 2003

Szczegóły

Opublikowano: 26 czerwiec 2015

Odsłony: 1193

Rys historyczny Podlasia i stron rodzinnych

Północne ziemie dzisiejszego Podlasia (ziemie augustowską, sejneńską, ełcką, olecką i gołdapską) zamieszkiwali do XIII wieku Jaćwingowie. W czasie najazdu Krzyżaków w roku 1283 Jaćwież została rozbita a jej ziemie dostały się pod wpływy polskie, ruskie, litewskie i krzyżackie. W wieku XV ziemie te dzielą między siebie Krzyżacy i Litwini, a ustalona wówczas granica przetrwała do roku 1945.

Zachodnia część Podlasia (ziemie kolneńska, łomżyńska, zambrowska oraz część grajewskiej i monieckiej) wchodziła w skład historycznej dzielnicy Polski - Mazowsza, a następnie została włączona do Korony.

Pozostała część ziem wchodziła do dzielnicy Podlasie. Od wieku XIII ta część obecnego Podlasia była podbijana przez Litwę z którą od zachodu rywalizowali książęta mazowieccy, a od południowego-wschodu rozwijała się kolonizacja ruska. Osadnictwo mazowieckie postępowało głównie na północ od Narwi i Biebrzy oraz wzdłuż tych rzek, pod osłoną grodów Łomży i Wizny. W XVI wieku wzrosło tempo kolonizacji mazowieckiej, która opierała się głównie na drobnej szlachcie i sięgnęła puszcz podlaskich, powodując powstawanie osad drobnoszlacheckich, np. w Grochach szlachta herbu Luba, w Dzierżkach - herbu Nieczuje. Rozwój osadnictwa oraz przyrost naturalny spowodowały powstawanie nowych wsi tzw. przysiółków. Proces ten najbardziej uwidocznił się w nazwach. Nowe wsie otrzymywały, obok nazwy wspólnej ze starą wsią, nazwę drugą, np.: Brzozowo Antonie - Chabdy, Chrzczonki, Korabie, Perki (Pyrki) Bujenki - Stara Wieś (nieczytelne) Lachy, Mazowsze, Franki, Wypychy. Pierwszy człon złożonej nazwy pochodzi od nazwiska rodu, drugi stanowi określenie gałęzi rodu, która daną wieś zasiedliła. W XVI wieku rody drobnoszlacheckie przyjęły nazwiska zakończone na "ski" od nazwy wsi, np.: Brzozowski, Gąsowski, Grochowski, Perkowski. Jednak część rodów pozostawała przy swoich średniowiecznych nazwiskach (Kulesza, Konopka, Tyszka). Do dzisiaj występują w tym regionie niespotykane na innych terenach Polski tzw. wsie gniazdowe, które charakteryzują się wspólnymi nazwami i w większości jednakowymi nazwiskami mieszkańców.

Na ten okres datuje się także powstanie miejscowości Poświętne, która pierwotnie nosiła nazwę Wielkogrzeby (lub Wielkogrzewy) i powstała prawdopodobnie przed 1486 rokiem.[1]

Miejscowość Sokoły, z okolic których przypuszczalnie wywodzi się nasza rodzina, jest znacznie starsza. Jej początki datują się na XIII wiek.[2]

W wyniku Unii Lubelskiej w 1569 roku włączono do Korony część dawnego województwa podlaskiego, obejmującego zachodni obszar dzisiejszego województwa białostockiego. Na Podlasiu wyodrębniły się ostatecznie trzy ziemie: bielska, drohicka i mielnicka. Od tej pory aż do III rozbioru Polski w 1795 roku Poświętne należało do nowego województwa, podobnie jak i cała ziemia bielska, na której terenie się znajdowało. W wyniku III rozbioru Polski województwo podlaskie zostało podzielone wzdłuż Bugu na dwie części. Południową częścią zawładnęła Austria, a część północną, czyli cały teren dorzecza środkowej Narwi, zagarnęły Prusy. Z całości ziem polskich wcielonych do Prus utworzono nową prowincję, która nosiła nazwę Prusy Nowowschodnie. Została ona podzielona na departamenty: białostocki i płocki. Gmina Poświętne przynależała w owym czasie do departamentu białostockiego. Wojny napoleońskie i związane z nimi przesunięcia granic, spowodowały, że z ziem polskich przywróconych spod zaboru pruskiego, ustanowiono Księstwo Warszawskie. Jednak znaczna część departamentu białostockiego, czyli powiaty: białostocki, bielski i drohicki oraz część surażskiego i dąbrowskiego, po traktacie tylżyckim w 1807 roku przypadła Rosji. Nową jednostkę administracyjną, leżącą w granicach Cesarstwa, nazwano obwodem białostockim. Obwód ten otrzymał prawa Guberni i podlegał bezpośrednio Petersburgowi, a podzielono go na powiaty: białostocki, bielski i sokólski. Granica przebiegała wzdłuż rzeki Mieni (dopływ Nurca) i Narwią. Bielsk, Brańsk i Suraż do pierwszej wojny światowej znajdowały się na terenie Rosji.

Na ten okres datuje się też powstawanie gmin wiejskich. Słownik geograficzny z tego czasu notuje, że w 1827 roku gmina Poświętne należała do powiatu mazowieckiego, posiadała kościół parafialny, szkołę początkową oraz urząd gminy. Na terenie gminy istniało w ówczesnych czasach 865 domów, które zamieszkiwało 6548 osób. Granice administracyjne gminy obejmowały swym zasięgiem 29 wsi szlacheckich: Brzozowo Antonie, Brzozowo Chabdy, Brzozowo Chrzczony, Brzozowo Korabie, Brzozowo Muzyły, Brzozowo Panki, Brzozowo Stare, Dzierżki, Dworaki, Gąsówka, Gołębie, Grochy, Kamińskie, Liza Nowa, Łapy Barwiki, Łapy Bociany, Łapy Dębowizna, Łapy Goździki, Łapy Kołpaki, Łapy Korczaki, Łapy Leśniki, Łapy Łynki, Łapy Pluśniaki, Łapy Szołajdy, Łapy Wity, Łapy Zięciuki, Porośl Kije, Porośl Wojsławy i Zdrody. Oraz 6 wsi włościańskich: Daniłowo, Pietkowo, Poświętne, Stokowisko, Wilkowo i Wołkany (obecnie Wołkuny). Przez obszar gminy przebiegała także droga żelazna Warszawa - Łapy - Petersburg.

Burzliwy przebieg na obszarze obecnego województwa podlaskiego miało powstanie styczniowe w latach 1863 - 1864, kiedy to działania powstańcze koncentrowały się w oparciu o kompleksy leśne. W okolicy wsi Łukawica oddział Bogusława Ejtmonowicza stoczył potyczkę z Kozakami, gdzie kilkudziesięciu z nich poniosło śmierć, co pociągnęło za sobą ostre represje. Cała wieś, około czterdziestu rodzin, została wysiedlona, zaś jej mieszkańców władze carskie zesłały w głąb Syberii, a miejscowość doszczętnie spalono. Była to zemsta za przegraną walkę i kara za pomoc powstańcom.

Ważnym wydarzeniem w historii gminy Poświętne było uwłaszczenie chłopów w latach 1861-1864. Uwolnieni od poddaństwa chłopi, pracujący we własnych gospodarstwach, przyczynili się do rozwoju gospodarki towarowej oraz rynku regionalnego. Na ten okres datuje się utworzenie nowych gmin w KrólestwiePolskim, na podstawie ukazu o urządzeniu gmin wiejskich. W ich skład mieli wchodzić wszyscy właściciele gruntów, posiadający co najmniej trzy morgi (1,68 ha) ziemi, niezależnie od pochodzenia i statusu społecznego. Takie pouwłaszczeniowe gminy stanowiły jednak ograniczoną formę samorządu poddaną ingerencji oraz ostremu nadzorowi rosyjskich władz państwowych, mimo, że mogły wybierać wójta i sołtysów. Ci jednak nie mieli praktycznie żadnej władzy. W dniu 24 maja 1864 roku mieszkańcy dotychczasowych gmin Brzozowo, Łapy Kołpaki, Łopienie, Pietkowo i Poświętne w obecności komisarza do spraw włościańskich i miejscowego naczelnika wojenno - policyjnego, wybrali wójta pouwłaszczeniowej gminy Pietkowo.

Pierwsza wojna światowa spowodowała ogromne zniszczenia na terenie powiatu białostockiego, największe straty wojenne występowały w pasie wzdłuż Narwi, gdzie najdłużej utrzymywała się linia frontu, zginęło wielu młodych mężczyzn z terenu gminy, którzy służyli w obcych armiach. W wyniku zarówno działań wojennych, jak i przymusowej ewakuacji podczas odwrotu wojsk rosyjskich w 1915 roku, liczba ludności drastycznie spadła. Niemcy potraktowali podbity kraj jako źródło surowca i prowadzili gospodarkę rabunkową, w tym także na obszarach leśnych. Do rozpadu gospodarki przyczyniły się kontrybucje, zarządzenia restrykcyjne oraz represje wobec ludności.

O bohaterstwie mieszkańców gminy Poświętne może świadczyć fakt uformowania się w maju 1918 roku 10 Pułku Ułanów Litewskich, zwanych "Dziesiątakami", w majątku hrabiów Krasickich w Pietkowie, do którego zaciągnęło się wielu młodych mężczyzn z tej miejscowości oraz okolicznych wsi. Pułk ten zapisał chlubną kartę w czasie wojny bolszewickiej w 1920 roku, która przyniosła kolejny kryzys, ogromne straty gospodarcze oraz ludnościowe. Przeprowadzony w 1921 roku spis ludności wykazał, że gmina Poświętne liczyła wówczas 1033 mieszkańców. Wielkiego ożywienia nie przyniósł także okres międzywojenny. Wystąpiła jednak wyraźna stabilizacja życia. Duży majątek w Pietkowie dawał zatrudnienie mieszkańcom i możliwość rozwoju wsi. Młyn i generator spalinowy dawały elektryczność, którą zasilano dwór, parafię, świetlicę wiejską i kilkanaście domów. Pochodząca z XIX wieku gorzelnia była jedynym zakładem przemysłowym na terenie gminy.

W dniu 2 sierpnia 1919 roku, na mocy ustawy sejmowej, zostało powołane województwo białostockie, w którego granicach znalazły się ziemie w dorzeczu górnej Narwi, dla których przyjęło się określenie "Polski B", gdyż tereny te cechował niedostatek wyposażenia w podstawowe urządzenia oświaty, kultury i służby zdrowia. Ogromna większość tego obszaru pozbawiona była także przemysłu.

Lata drugiej wojny światowej to okres niezwykłego okrucieństwa w stosunku do miejscowej ludności. Początek drugiej wojny światowej zapisał się krwawo w dziejach gminy Poświętne. Okupacja niemiecka trwała do 23 września 1939 roku, a już następnego dnia na teren gminy wkroczyły wojska sowieckie. Nowa władza szybko rozprawiła się z własnością prywatną. W majątkach Turek, Marynki i Gabrysin utworzono kołchozy. Pod koniec września 1939 roku, zgodnie z paktem Ribentrop - Mołotow, obszar województwa prawie w całości włączono do Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. Pod rządami władzy radzieckiej znalazła się także gmina Poświętne i mimo, że trwały one niepełna dwa lata, zapisały się tragicznie w dziejach regionu. Było to nieustające pasmo wszechwładnych rządów NKWD, aresztowań oraz wywózek na Sybir. Dowodem na to są ustne przekazy ludzi, którzy przeżyli zsyłkę na Syberię i udało im się powrócić w rodzinne strony. Z ich opowieści wynika, że NKWD aresztowało całe rodziny, zazwyczaj nocą i w nieludzkich wręcz warunkach, bydlęcymiwagonami, przewoziło w głąb Związku Radzieckiego. Wiele kobiet i dzieci nie przeżyło tej podróży, a ci, którym udało się powrócić, dają świadectwo prawdy o tamtych czasach, o głodzie, chorobach, ponadludzkiej pracy oraz wysiłkom włożonym w przetrwanie. Wobec ostrych represji ze strony okupantów, już w październiku 1939 roku utworzone zostały struktury organizacji podziemnej "Bataliony Kresowych Strzelców Śmierci", które organizowały akcje likwidacyjne kierowane głównie przeciwko kolaborującym z okupantem urzędnikom. Prężnie rozwijała się także Armia Krajowa, która stoczyła wiele potyczek z okupantem na terenie gminy, m.in. w Brzozowie Korabiach i Lizie Starej. Funkcję dowódcy plutonu pełnił Kazimierz Kamiński noszący pseudonim "Huzar", który był przewodnikiem dla koncentrujących się w lesie między Łukawicą i Lizą Starą oddziałów partyzanckich. Jego odwaga i walki z Urzędem Bezpieczeństwa odbiły się szerokim echem w całej gminie, czym zasłużył sobie na miano miejscowego bohatera. "Huzar" został podstępnie zamordowany przez Urząd Bezpieczeństwa już po zakończeniu wojny, a jego symboliczny grób znajduje się na cmentarzu grzebalnym w Poświętnem. Ludność na tym terenie, tak, jak w całym okręgu białostockim, była nękana terrorem policyjnym. Egzekucje, represje i łapanki połączone z wywozem na roboty przymusowe do Rzeszy stanowiły nieodłączny element okupacyjnej rzeczywistości. W gminie Poświętne w pierwszych dniach sierpnia 1944 roku hitlerowcy spacyfikowali kilka wsi (Gabrysin, Lizę Starą, Wilkowo Stare i Wołkuny), które po wojnie zostały z wielkim trudem odbudowane. Jednym z następstw wojny było niemal całkowite zniszczenie gospodarki na obszarze powiatu. W rezultacie znaczna część terenów, stanowiących wcześniej ośrodki przemysłowe, utraciła swój charakter i zaczęła rozwijać się w kierunku rolniczym. Po ustaniu działań wojennych rozpoczęto tworzenie struktur władzy komunistycznej. Jednak patriotycznie nastawione społeczeństwo, pamiętające koszmar okupacji, stawiało czynny i bierny opór przeciwko tym działaniom. Przez siedem powojennych lat teren gminy był miejscem wojny domowej. Opór właścicieli gospodarstw rolnych sprawił, że nie przyniosły efektów próby tworzenia rolniczych spółdzielni produkcyjnych. Oddziały partyzanckie w latach 1945 - 1948 kilkanaście razy najeżdżały Urząd Gminy w Poświętnem i niszczyły dokumenty. Władza ludowa jeszcze do lat pięćdziesiątych nie czuła się pewnie na tym terenie.

Po 1944 roku utworzono w województwie białostockim siedem powiatów: augustowski, białostocki, sokólski, suwalski, szczuczyński, bielski i wysokomazowiecki, do którego należała gmina Poświętne. W latach pięćdziesiątych nastąpiły zmiany administracyjne oraz zmieniły się granice powiatów. Gmina Poświętne znalazła się w tworzonym w sierpniu 1954 roku powiecie łapskim. We wrześniu 1954 roku w miejsce dotychczasowych gmin utworzono gromady, a do sprawowania władzy powołano gromadzkie rady narodowe. Na początku lat siedemdziesiątych ówczesne władze podjęły decyzję o reformie podziału administracyjnego w całej Polsce, wskutek czego w województwie białostockim od 1 stycznia 1973 roku zaczęły funkcjonować 133 gminy, jednocześnie przestały istnieć gromady, a na pewien czas zachowano jeszcze podział na powiaty, których likwidacja nastąpiła podczas reformy administracyjnej w 1975 roku, kiedy to w całym kraju wprowadzono dwustopniowy podział administracyjny. Obok istniejących gmin utworzono 49 nowych województw zamiast 17 dawnych, a z dotychczasowego województwa białostockiego utworzono trzy nowe: białostockie, łomżyńskie i suwalskie.

Powyższy układ obowiązywał do dnia wprowadzenia reformy administracyjnej 1 stycznia 1999 roku, kiedy to terytorium Polski zostało podzielone na 16 województw, 308 powiatów i 2489 gmin. Gmina Poświętne znalazła się w granicach województwa podlaskiego, w powiecie białostockim i taka sytuacja istnieje do dzisiejszego dnia.

[1] W tym właśnie roku nastąpiło bardzo ważne dla tych okolic wydarzenie natury religijnej, ponieważ grunt tejże wsi został darowany jako uposażenie powstałej tu filii parafii suraskiej. Pierwszymi darczyńcami mieli być Brzozowscy i Dzierżkowie, tutejsi drobnoszlacheccy ziemianie. W 1486 roku zbudowano w Poświętnem kościółek - kaplicę, przy którym zamieszkał ksiądz bez uprawnień proboszcza. Poświętne w tym czasie było filią parafii w Surażu i tam wierni musieli udawać się w celu zawarcia małżeństwa. Nie jest także pewne, czy ów ksiądz obsługiwał tylko kościółek filii, czy też do jego obowiązków należała obsługa przyległych doń terytoriów.

Parafia poświączińska lub poświączieńska - tak nazywana w ówczesnych dokumentach, na początku XVI wieku graniczyła na północnym zachodzie z parafią sokołowską, na zachodzie z jabłońską, na południu z parafiami domanowską i topczewską. Na północnym wschodzie graniczyła z parafią płońską, zaś na południowym wschodzie z suraską. Poświętne było w większości parafią drobnoszlachecką. Spośród 26 jej wsi siedemnaście należało właśnie do tej kategorii. Znajdowały się wśród nich szlacheckie wsie gniazdowe, takie jak Brzozowo, Dzierżki, Kamieńskie, Grochy, Gołębie.

Samodzielna parafia p.w. Przemienienia Pańskiego została erygowana w Poświętnem 16 marca 1808 roku, gdyż po pokoju tylżyckim Suraż znalazł się w granicach Cesarstwa Rosyjskiego, a Poświętne należało do Królestwa Polskiego. W historii parafii istniało kilka kościołów drewnianych, a obecny murowany został wybudowany staraniem księdza proboszcza Józefa Butanowicza w 1906 roku, zaś konsekrowany 3 maja 1938 roku przez Biskupa łomżyńskiego Stanisława Łukomskiego.

[2] Pierwsza wzmianka historyczna o Sokołach pochodzi z 1239 roku. W spisie miejscowości pod administracją biskupa płockiego Guntera wymieniona jest pod łacińską nazwą "NIDUS FALKONIS" - GNIAZDO SOKOLE. Natomiast w dokumentach z 1446 roku używa się już nazwy SOKOŁY. Powstanie swe zawdzięcza położeniu w punkcie przecięcia się dróg wiodących do Tykocina, Łomży i Ostrołęki. W połowie XV w. Sokoły były w posiadaniu braci Sokołów, protoplastów rodu Sokołowskich herbu Gozdawa. Pierwsza wzmianka o parafii pochodzi z 1471 roku. Prawdopodobnie też wtedy wzniesiono pierwszą świątynię. Dookoła osady znajdowały się wsie drobnej szlachty, między innymi Perki, która w Sokołach posiadała swoje targowisko. Od 1659 roku Sokoły posiadają przywilej na targi. Od końca XVIII w. do 1850 roku Sokoły były w posiadaniu Marianny z Kruszewskich Markowskiej i kościoła. Staraniem tej właścicielki w 1827 roku uzyskały one prawa miejskie. Czterdzieści lat później prawa te zostały odebrane przez zaborcę rosyjskiego. W 1915 roku w wyniku decyzji władz niemieckich prawa miejskie zostały przywrócone. Rok 1950 to rok, w którym Sokołom odebrano te prawa i od tego czasu są miejscowością wiejsko-gminną.

Szczegóły

Opublikowano: 27 czerwiec 2015

Odsłony: 688

Dyslokacja rosyjskiej armii tworzyła ogromną 'fluksję' w okręgu Wisły. Przed rosyjsko-japońską wojną w zachodnich okręgach znajdowało się 16 korpusów. 4 korpusy pokrywały Petersburg i wybrzeże Bałtyckie, i tylko 7 korpusów, przeważnie w zmniejszonym składzie, pozostawało wewnątrz państwa i na innych peryferiach. Podstawową tyłową masą rosyjskiego terytorium były Moskiewski i Kazański wojenne okręgi. Dawały do 10% składu armii. Nauka i bojowe przygotowanie w wewnętrznych okręgach znajdowały się na nadzwyczaj niskim poziomie. Taka dyslokacja rosyjskich wojsk okazała się niezdatna w momencie wybuchu rosyjsko-japońskiej wojny, którą wypadło zaczynać, oprócz strzelców syberyjskich, przeważnie z drugo liniowymi, słabymi wojskami. W swoich okręgach służyło tylko 1/8 rekrutów; 7/8 rekrutów wyznaczano na służbę w odległych od ojczyzny miejscach. W ten sposób rezerwiści dostawali się do jednostek, w których wcześniej nie służyli. Uwarunkowania narodowe jeszcze bardziej komplikowały położenie systemu dyslokacji. Wszyscy Polacy w razie mobilizacji mieli być wezwani w szeregi wojsk, które wypełniały Warszawski okręg wojskowy. Natomiast aby zachować rosyjski charakter armii, wszyscy Polacy w czasie pokoju udawali się na służbę daleko na wschód, a Warszawski okręg wojskowy w całości otrzymywał rekrutów z innych okręgów. Mimo to, że przy mobilizacji w pogranicznych okręgach do służby wzywano 43-letnich brodaczy, których obecność poważnie obniżała jakość piechoty. Nawet tych rezerw nie starczało i w trakcie mobilizacji trzeba było przekazywać setki tysięcy rezerwistów z okręgu w okręg. Po 1910 roku, 128 batalionów, z odpowiednią artylerią i kawalerią - 12% całej rosyjskiej armii, wyprowadzono z granic Warszawskiego i Wileńskiego okręgu i rozmieszczono wewnątrz Rosji."
Poniżej zestawiłem jednostki wchodzące w skład brygady sformowanej w okręgu warszawskim w tym z polaków, biorąca udział w wojnie rosyjsko-japońskiej 1905 roku.  

4 Dywizja piechoty - sztab Łomża. 
2 Brygada - dowództwo, Repnińsk, koszary niedaleko Zambrowa 
15th Generała- Marszałka Księcia Nikity Repnina Schlüsselburgski p. p. oraz
16 Ładożski p.p.
4 Artyleryjska Brygada.